Çocuklarda Bağırsak Tıkanıklığı

Çocuklarda bağırsak tıkanıklığı, zamanında fark edilmediğinde ciddi ve hayati riskler oluşturabilen önemli bir cerrahi acil durumdur. Özellikle bebeklik ve erken çocukluk döneminde ortaya çıkan belirtiler her zaman belirgin olmayabilir. Bu durum, sorunun basit bir sindirim rahatsızlığı ya da geçici bir gaz problemiyle karıştırılmasına neden olabilir. Bu nedenle ebeveynlerin çocuklarda bağırsak tıkanıklığı belirtileri konusunda bilinçli olması, erken tanı ve doğru tedavi açısından büyük önem taşır.

Çocuklarda Bağırsak Tıkanıklığı Nedir?

Bağırsak tıkanıklığı, bağırsakların bir bölümünde mekanik ya da fonksiyonel nedenlerle geçişin durmasıdır. Bu durum, besinlerin ve gazın ilerleyememesi nedeniyle karında şişlik, ağrı ve kusma gibi belirtilere yol açar. Çocuklarda görülen bağırsak tıkanıklıkları, doğuştan gelen anomalilere bağlı olabileceği gibi sonradan gelişen nedenlerle de ortaya çıkabilir.

Çocuklarda Bağırsak Tıkanıklığı Neden Olur?

Çocuklarda bağırsak tıkanıklığı, bağırsak içeriğinin normal ilerleyişinin mekanik ya da fonksiyonel bir nedenle durması sonucu ortaya çıkar. Nedenler çocuğun yaşına göre farklılık gösterebilir ve bazı durumlar doğuştan gelirken bazıları sonradan gelişir. Bebeklik döneminde en sık karşılaşılan nedenler arasında doğumsal bağırsak anomalileri yer alır. Bağırsak atrezileri, malrotasyon ve Hirschsprung hastalığı gibi durumlarda bağırsak yapısı ya da sinir iletimi yeterli olmadığı için tıkanıklık gelişebilir. Ayrıca bağırsakların kendi etrafında dönmesiyle oluşan volvulus, ani ve hayatı tehdit eden bir tıkanıklık nedenidir.

Daha büyük bebek ve çocuklarda invajinasyon (bağırsağın bir bölümünün diğerinin içine geçmesi) sık görülen nedenler arasındadır. Bu durum genellikle ani başlayan karın ağrısı ve kusma ile kendini gösterir. Karın içi enfeksiyonlar, geçirilmiş ameliyatlara bağlı yapışıklıklar ve fıtıklar da bağırsak tıkanıklığına yol açabilir. Bazı çocuklarda şiddetli kabızlık, dışkının sertleşip bağırsak lümenini tıkamasıyla fonksiyonel bir tıkanıklık tablosu oluşturabilir. Ayrıca bağırsak içindeki yabancı cisimler, nadiren tümöral oluşumlar ve parazitler de tıkanıklık nedeni olabilir.

Bağırsak tıkanıklığına yol açan nedenin doğru şekilde belirlenmesi, tedavi planının başarısı açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle şüpheli durumlarda erken dönemde çocuk cerrahisi değerlendirmesi yapılması hayati önem taşır.

Çocuklarda Bağırsak Tıkanıklığı Belirtileri

Çocuklarda bağırsak tıkanıklığı belirtileri yaşa göre farklılık gösterebilse de, çoğu vakada ani başlayan ve hızla ilerleyen bulgularla kendini gösterir. Bebeklik döneminde belirtiler bazen sinsi seyredebilirken, daha büyük çocuklarda şikâyetler genellikle daha net ifade edilebilir.

En dikkat çekici belirtilerden biri kusmadır. Kusma tekrarlayıcı olabilir ve zamanla fışkırır tarz alabilir. Kusmuğun yeşil ya da sarımsı renkte olması safra içeriğini düşündürür ve bağırsak tıkanıklığı açısından önemli bir uyarı işaretidir. İlerleyen vakalarda kusma kötü kokulu hâle gelebilir.

Bağırsak tıkanıklığında sık görülen fiziksel bulgular şunlardır:

• Karında belirgin şişlik
• Karın bölgesinde gerginlik ve sertlik
• Gaz çıkaramama
• Dışkı yapamama

Bu bulgular, bağırsak geçişinin durduğunu düşündürür ve mutlaka ciddiye alınmalıdır.

Bebeklerde belirtiler çoğu zaman davranış değişiklikleri ile kendini gösterir. En sık karşılaşılan bulgular arasında:

• Huzursuzluk ve sürekli ağlama
• Beslenmeyi reddetme
• Bacaklarını karnına çekme davranışı

yer alır. Ayrıca bazı vakalarda dışkıda kan veya sümüksü akıntı fark edilebilir. Bu durumlar özellikle acil çocuk cerrahisi değerlendirmesi gerektirir.

Daha büyük çocuklarda ise tablo genellikle karın ağrısı ile başlar. Ağrı çoğu zaman aralıklıdır ve giderek şiddetlenebilir. Çocuk ağrı sırasında hareket etmek istemeyebilir. Aşağıdaki belirtiler tabloya eşlik edebilir:

• İştahsızlık
• Bulantı
• Halsizlik

Ateş ve genel durum bozukluğu gelişmesi, tıkanıklığın ileri evreye ulaştığını düşündürür ve gecikmeden değerlendirilmesi gerekir.

Ne Zaman Acil Olarak Doktora Başvurulmalıdır?

Çocuğunuzda ani başlayan şiddetli karın ağrısı, tekrarlayan kusma, yeşil renkli kusma, karında belirgin şişlik veya dışkı–gaz çıkışının durması gibi belirtiler varsa zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Özellikle bebeklerde huzursuzluk, sürekli ağlama ve beslenmeyi reddetme gibi durumlar hafife alınmamalıdır.

Erken tanı ile birçok bağırsak tıkanıklığı sorunu, ciddi komplikasyonlar gelişmeden tedavi edilebilir. Gecikmiş vakalarda ise cerrahi müdahale kaçınılmaz hâle gelebilir.

Çocuklarda Bağırsak Tıkanıklığı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular