Üreterovezikal bileşke obstrüksiyonu (UVD) böbrekten çıkan idrar kanalının idrar kesesi ile birleştiği yerin rahatlıkla idrar geçemeyecek kadar dar olması durumudur. Rahatsızlık tek başına olabileceği gibi reflü ile birlikte de olabilir. Hasta bebeklerin idrar kanalında genişleme, böbreklerinde genişleme ve tedavi edilmediğinde ilerleyici böbrek hasarı, böbrek yetmezliği, yüksek tansiyon gibi hayatı tehdit edecek sonuçlar ortaya çıkabilir.
Tek taraflı üretrovezikal bileşke tıkanıklığı hamilelikte anne karnında saptanan ikinci en sık böbrek genişleme (hidronefroz) nedenidir. Erkeklerde 4 kez daha sıktır, genellikle sol taraftadır ancak bazen iki taraflıdır. Olguların %10-15’inde karşı taraf böbreği yoktur veya displastiktir.
Çoğunlukla anne karnında bebek gelişirken üreterovezikal bileşkedeki kas yapılarının tam olarak gelişememesinden kaynakladığı düşünülmektedir. Gelişmemiş kas dokusu nedeniyle üreterde idrarı mesaneye doğru ileten sağma hareketi meydana gelmez ve üreter normalden daha geniş ve hareketsiz olur bu nedenle içinde idrar birikir. Daha nadir olarak geçirilen idrar yolu enfeksiyonları bu bölgede daralmaya neden olabilir. Böbrek taşlarının üreterovezikal bileşkeye ilerleyerek tıkaması, bu bölgedeki kapakcık veya normal dışı dokuların gelişmesi ile de tıkanma bulguları ortaya çıkar. Hamilelik sırasında yapılan ultrasonografi tetkiklerinde böbrek ve idrar yollarında genişleme ile fark edilir (hidroüreteronefroz). Anne karnında tanı almayan ve daha sonra tanı alan çocuklarda ise karında şişlik ve idrar yolu enfeksiyonu gibi bulgular ortaya çıkabilir. Daha büyük çocuklarda sırt ve bel ağrıları ile böbrek taşları da görülebilir. Tanı için bazı görüntüleme (radyolojik) çalışmalarının yapılması gerekir. İlk yapılacak tetkik üriner sistem ultrasonografisidir.
Böbrek ve üreterlerin genişleyip genişlemediğini, böbreğin yerleşimini ve böbrek dokusunun iyi gelişip gelişmediğini ve mesane duvar kalınlığını gösterir. Takip edilecek hastanın üriner sistemi hakkında temel bilgiler sağlar. MAG-3 böbrek sintigrafisinde toplardamar yoluyla radyoaktif madde ve idrar söktürücü ilaç verilerek böbreklerden idrarın atımı süresi, genişleme olup olmadığı ve tıkanma bulgusu olup olmadığı, tıkanma bulgusu varsa bundan ne kadar etkilendiği gösterilir. Voiding sistoüretrogram (işeme filmi) ile üretradan yerleştirilerek mesaneye uzanan bir sonda aracılığıyla mesane içine kontrast medde verilir. Mesanenin ve üretranın yapısı, üreterlere kaçış olup olmadığı değerlendirilir. Seçilmiş olgularda manyetik rezonans görüntüleme (MRG) böbrek, üreter ve mesanenin iyonize radyasyon almadan ayrıntılı görüntülenmesi sağlayabilir.
Çocuğun yaşına, yakınmaların şiddetine ve bulgulara göre tedavi planı çizilir. Çocuk idrar yolu enfeksiyonu geçirmesin diye koruyucu antibiyotik başlanabilir. Bazı çocuklarda genişleme çok belirgin olmasına rağmen, böbrek çalışması ve idrar çıkışı iyidir. Bu hastaların yakın izlenmesi gerekir. Bu olgularda çocuk büyüdükçe üreterlerdeki genişlemeler düzelebilir. Eğer genişleme ve tıkanıklık böbrek çalışmasını bozuyorsa mutlaka cerrahi tedavi yapılması gerekir. Üretrovezikal bileşke tıkanıklığında cerrahi tedavi böbrek işlevinin korunması amacıyla yapılır. Üreteroneosistostomi (üreteral reimplantasyon):Bu cerrahi işlemde dar ve anormal gelişen üreter alt ucu çıkartılır. Çok genişlemiş üreterlerde üreter çapı daraltılır ve üreter ya mesane içinden veya mesane dışından hazırlanan yeni bir yolla reflü olmayacak tarzda mesaneye tekrar birleştirilir. Cerrahi tedavinin başarısı yüksektir ve %96-98’e kadar yükselmektedir. Seçilmiş bazı hastalarda ise laparoskopik (kapalı) ve robotik cerrahi de uygulanabilir.