Mikropenis, normal yapı ve görünümde olan normalden daha küçük uzunlukta penisi tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Normal erkeklerde penisin boyutları değişkenlik göstermektedir. Yeterli penis boyutlarını tanımlamak için belirtilen ölçütler genel olarak şunlardır: Penisin ayakta idrar yapmaya izin vermesi, cinsel işlev için yeterli olması, sosyal açıdan başkaları tarafından görüldüğünde utanç yaratmıyor olması. Buna karşılık yetersiz penis boyutlarını belirlemede bu şekilde ölçütler bulunmamaktadır.
Mikropenis bir fizik muayene bulgusudur. Bu nedenle klinikte penis boyutlarının iyi ve doğru ölçülmesi önemlidir. Pubisten (penisin yapışık olduğu kemik) glansın (penis başı) ucuna kadar uzatılmış penisin sırt tarafından ölçüm yapılarak penis uzunluğu saptanır. Penis uzunluğunun 2,5 standart sapmanın altında olması mikropenis demek için genel kabul görmüş bir ölçüttür. Peki, bu 2,5 standart sapmanın altı ne demektir; normal toplum ölçümlerinin %99,4’ünün altında olması demektir. Değerlendirmelerde ergenlik evresi ve yaş da göz önünde bulundurulur.
Genel kullanımdaki normal penis boyutları, üç çalışma sonucunda elde edilmiştir. Bu çalışmalarda; uzatılmış penis uzunluğunun erekte penis uzunluğu ile aynı olduğu belirtilmiş ve mikropenisin derecesinin değerlendirmesinde; öncelikle uzatılmış penis uzunluğunun, ikinci olarak da korpus kavernozum doku kalınlığının (yeterli veya yetersiz şeklinde niteliksel ifade olarak) kullanılması gerektiği vurgulanmıştır.
Toplumumuzda gerçekte penisleri küçük olmadığı halde bir çok insan küçük penis şikayeti ile Çocuk Cerrahi ve Üroloji doktorlarına başvurmaktadırlar. Bu yüzden psikolojik sorunlar ve buna bağlı cinsel fonksiyon bozuklukları olabilmektedir. Özellikle kilolu çocuklarda penis normal büyüklükte olmasına rağmen aile tarafından küçük penis gibi algılanır.
Mikropenis, boyu çoğunlukla normal olan gömülü penisten ve “webbed” (yarasa kanadı şeklinde deri yapışıklığı) penisten ayırt edilmelidir. İlk değerlendirmede, mikropenisin etyolojisinin santral (hipotalamus/hipofiz kaynaklı) mı, yoksa testiküler mi olduğu tanımlanmalıdır. Penis, çekilip uzatılarak ölçülür, gözenekli cisimler (korpus kavernosumlar) elle muayene edilir. Gerçek mikropeniste skrotum çoğunlukla küçüktür, testisler küçük ve inmemiş olabilir.
Tablo: Yaşa göre penis boyu
Gerçek mikropenisten şüphelenilen durumlarda detaylı bir pediyatrik endokrinoloji araştırılması yapılmalı ve bütün hastalarda genetik açıdan cinsiyet tayini yapılmalıdır. Testisleri ele gelmeyen hastalarda, yok olmuş (vanishing) testis sendromunu ya da karın içinde inmemiş hipoplastik testis olasılığını teyit etmek için laparoskopi yapılmalıdır. Yalnız bu araştırmalar bir yaşına kadar ertelenebilir. Tedavi hipofiz kaynaklı (pitüiter) ya da testiküler yetersizlik ise bu hastalar pediyatrik endokrinoloji uzmanı tarafından tedavi edilir.
Testiküler yetmezliği ve kanıtlanmış androjen duyarlılığı bulunan hastalarda, penisin büyümesini stimüle etmek için çocukluk ve adölesan dönemde androjen tedavisi uygulanması önerilir. Androjen duyarsızlığı varsa, cinsel işlevin olumlu sonucu sorgulanmalıdır ve bu hastalarda cinsiyet değişikliği düşünülebilir.
